Декабрь 5-те, Чадаананың шии театрынга «Чаа орук» солуннун кол редактору, Россиянын журналистер, Тываның чогаалчылар Эвилелдериниң кежигүнүМонгуш Вячеслав Николаевичинин «Уран чүүлдүң тергииннери» деп номунуң таныштырылгазы болган.
Автордан сонуургап айтырарывыска, ол дөрт чыл дургузунда номнуң материалдарын, фоточуруктарын болгаш барымдааларын чыып, компьютерге оруп, белеткепкелген. «Уран чүүлдүң тергииннери» деп номда Чөөн-Хемчик чурттуг уран чуул ажылдакчылары: ССРЭ-ниң Улустун артизи Владимир Базыр-оолович Оскал-оол дугайында, Тыванын хоочун башкызы Осур-оол Амашкынович Монгуштун сактыышкыннын киирген.
Мерген-Херел Монгуш аттыг культура бажыннынын төөгүзүнден барымдаалар, Тыванын баштайгы балет школазынын сургуулу Севилбаа Санчаевна Бады-Сагаан-биле интервью, Хондергейнин алдарлыг сыгытчызы Сат Манчакайнын дугайында Тыванын алдарлыг,билдингир артизи Максим Монгужукович Мунзуктун сактыышкынын киирген. Ында бижип турары-болза, тыва хоомейжи Сат Манчакай 1948 чылда Тыва областын ат-алдарын камгалап алдаржыткаш,тыва уран чуулду бараалгаткан. Иосиф Виссарионович Сталин тыва хоомейжи бодунун чонунун элдеп уран чуулун бараалгадып бээрге, адыш часкап хулээп алган. Ол ышкаш эштери-билеСаян ажып, Абакан, Новосиибирск таварып Москваже бар чыткан поездиге элдептиг, хоктуг таварылгаларга душканын МаксимМунзуккаракка коступ кээр кылдыр тоожуп, бижээн. Максим Мунзукартистке немей Хондергей чурттуг Эргеп Монгуштун «Баксыравас уруг боор мен» деп сактыышкынын немээн.
Тыва АССР-нин алдарлыг артизи, Тыва Республиканын Улустун хоомейжизи Максим Чаламович Дакпайнын, Ийменин, Тыванынбилдингир сыгытчыларынын дугайындабарымдаалыг материалдарны Вячеслав НиколаевичЧадаанада « Культура салгал байлаа» топке чыгдынган материалдарга, парлалгагаангы-ангычылдарда чырыткан ажылдарга ундезилээш, номга белеткепкииргени онзагай.
Чыргакынын Арыг-Хем деп черге торуттунгенсоолунде барып, Тыванын билдингир сыгытчы, хоомейжизи Ак-оол Дембирелович Кара-Салдын дугайында барымдаа, Чыраа-Бажынын Ооржак Хорагай аттыг кодээ культура бажынынын адааны база барымдаа.
1934 чылда Москвага бир-ле дугаар грампластингага унун бижиткен огбелеривис Бажын-Алаактан хоомейжи Комбу Сембилович Ондар,ыраажыМаадыр-оолШадыпаевич Монгуш,оске кожууннар, ынчан районнардан Александр Чымба, Долбаакай Оюн,Дартан-оол Тулуш,Ошку-Саар Оюн,Шоюн Иргит,Лакпа Оюн,Сорукту Кыргыс дугайында амгы аныяктарга билдинмессолун барымдааларны киирген.
Чыраа-Бажынын Ооржак Кылын-оолович Хорагай аттыг, Баян-ТаланынДамба-Доржу Дажы-Серенович Саттын адын эдилээн культура бажыны,Хорум-Дагнын Монгуш Дырышпан аттыг культура бажыннарын оларнын аттары-биле монгежидип адаан.
Чөөн-Хемчик кожуун чагыргазынын социал-политика талазы-биле оралакчызы ДжмиляДжоновна Монгуш «Чадаанада районнун бирги уругларнынхогжумчуул школазы- уран чуулдун одаа» деп тоогу-барымдаалыг материалдыбижээш,номнун эге чуулунге делгем тайылбырны кылган.
Вячеслав Николаевичинин тайылбыры-биле номну чырыкче белеткээринге «Даа кожууннун 260 чылы» улуг салдарлыг болган. «Тыванын культуразынын алдарлыг ажылдакчызы» Чөөн-Хемчик кожууннун культура килдизинин ур чылдарда эргелекчизи, аныяктарнын дагдыныкчызы Балчыырак Зоя Кертик-ооловнанын бодап чораан кузелдерин боттандырып, ушку тоогу барымдаалыг «Уран чуулдун тергииннери» деп номну чырыкче редакторлап, белеткеп ундурген. Ол ышкаш Вячеслав Монгуш « Хайыракан: Торээн суурум кижилери», « Наадым- байырларга эрткен аъттар»деп номнардан ангыдауранчечен « Чуртталгадан халбактаныг», « Корунчуктун бузундулары» деп номнарнын автору.